Wat doe je als het even tegenzit? In het dagelijks leven zijn er dan tal van ‘oplossingen’ te bedenken’ zoals: stukkie hardlopen, de hond uitlaten, film marathon houden, de kroeg induiken, vreemd gaan o.i.d. Wat doe je als voetbaltrainer als het met jouw team even tegenzit en de druk toeneemt?
In de medische wereld wordt er voornamelijk over stress gesproken, even kort wat theorie:
Negatieve stress is de manier om met gevaar om te gaan; er komt adrenaline vrij en onze zintuigen worden alerter.
Bij positieve stress komt serotonine, endorfine en dopamine vrij; ze ontspannen je en je voelt plezier tijdens je handelingen. Dit plezier zorgt er ook voor dat je je activiteit afwerkt en er de volgende keer ook weer opnieuw aan begint.
Overdreven stress van elk type is tegelijk gevaarlijk maar een klein beetje is ook nodig om motivatie en aansporing te krijgen die nodig is om te veranderen en te groeien. Zonder een beetje stress of druk is motivatie niet gemakkelijk.
Negatieve stress is het resultaat van iets waarvoor je schrik hebt of van iets waarvan je weet dat je het niet onder controle hebt.
Als ongecontroleerde stress je acties beheerst is het moeilijk deze uit te schakelen omdat de overtuiging die de stress ontwikkelt dezelfde overtuiging is door deze stress wordt benadrukt. Zo kom je eigenlijk in een negatieve spiraal en wordt de stress vanzelf groter.
Ronald Koeman heeft diverse strategieën al geprobeerd die voornamelijk een negatieve inslag hebben: Pelle, en plein public en met draaiende camera’s de les lezen of het aanvoerderschap afnemen van De Vrij. Na een (verloren) wedstrijd namen van spelers noemen die basisfouten maken. Kortom Koeman zoekt de confrontatie met spelers om ze scherper of alerter te krijgen.
Het gevaar van deze insteek is dat je gaat morrelen aan de verstandhouding met je spelers. Je stelt je wat meer als een ouderwetse schoolmeester op die even met het stokje zwaait in een volle klas. Als de resultaten niet snel beter worden dan zou je daar als trainer weleens de rekening voor gepresenteerd kunnen krijgen omdat spelers er alleen in gaan geloven als ze snel de resultaten zien. Maar goed Ronald wordt na het WK toch bondscoach dus hij kan wel wat ‘lijen’.
Als de resultaten wel komen dan sta je als trainer wel heel sterk, hoewel wanneer het later weer wat minder gaat dan kunnen de ‘ouwe koeien’ wel weer eens opduiken. Overigens was Johan Cruijff hier een groot voorstander van omdat hij heilig gelooft in het conflictmodel. Onder druk presteren spelers beter is de filosie hierachter. Ron Jans (toen nog trainer bij Heerenveen) probeerde ook iets soortgelijks bij Bas Dost die toen na een goed seizoen bij Heracles, voor Heerenveen koos. Dost, in zijn eerste jaar moeizaam draaiend en scorend, haalde in zijn tweede seizoen zijn gram door maar liefst 32 keer te scoren. Hij werd dan ook topscorer van de eredivisie dat jaar. Je zou kunnen stellen dat Jans dit goed heeft aangepakt met Dost al vernemen we eigenlijk nooit meer wat van deze talentvolle spits.
Frank de Boer hanteert een iets ander principe. Hij denkt meer vanuit een positief kader en geeft spelers vertrouwen totdat ze het te bont maken: denk aan Vermeer en El Hamdaoui. Hij benoemt geen fouten van spelers na een verloren wedstrijd. Sterker: hij houdt vertrouwen in spelers! Denk nog eens aan Daley Blind die een tijd geleden nog werd verketterd door alles en iedereen maar niet door Frankie! Hij bleef benadrukken dat Daley heel goed kan voetballen en dat hij genoeg positieve dingen ziet. Langzaamaan ging Blind beter voetballen en zie daar: Oranje kwam in beeld en daar lijkt hij nu zelfs een vaste waarde te zijn. Ik moet toegeven: ook ik was erg sceptisch….met name over zijn gebrek aan verdedigende kwaliteiten en snelheid. Maar ik ben gedraaid. Afgelopen dinsdag zijn we met de gehele selectie van RCL naar Nederland-Columbia geweest en ik moet zeggen dat Blind me niet tegenviel. Ik ben nu niet direct een fan geworden maar ik vind het wel knap van Frank de Boer dat hij ondanks veel tegenwind toch positief is gebleven en dat nu wekelijks uitbetaald ziet worden.
Wie herinnert zich niet de wissels van Aad de Mos, toen nog trainer van Vitesse. Hij presteerde het om binnen twee weken een speler door zijn wisselbeleid kapot te maken. De Israëliër Megrelishvili werd tegen Twente na zes minuten gewisseld en twee weken later na 15 minuten. Aad: ‘Natuurlijk is het pijnlijk voor hem, maar ook voor mij. Ik wil die jongen helpen om beter te worden’’.
Aad ging hier volgens mij een brug te ver. Op deze manier maak je een speler totaal kapot. Je zet hem op plein public voor lul en dat komt nooit meer goed. Een keer zeg ik nog: swaah…….. maar de tweede keer kan echt niet. O ja, Aadje gaf nog aan dat hij Megrelishvili eigenlijk al eerder wilde wisselen. Hahaha hoe verzin je het Aad.. Ik zeg comedy capers met Haagse Aadje! Psychologie a-la Martin Gaus zullen we maar zeggen.
Wat is nu de moraal van dit verhaal? Geen idee dat mag je zelf uitzoeken!
Ben Kottenhagen
