Cor Janmaat: ,,Ik heb in mijn leven niet aan de weg gezeten”

Voor zijn vele verdiensten werd Cor Janmaat koninklijk onderscheiden

,,Wanneer spelers aanhoudend aanmerkingen maakten op mijn beslissingen, floot ik af, legde het spel stil en vroeg 22 stoelen in een cirkel rond de middenstip neer te zetten. Konden we er over vergaderen. Humor natuurlijk en geen wekelijks terugkerende grap om voetballers de mond te snoeren. Maar het hielp wel.” Cor Janmaat heeft het voetbal op velerlei wijze gediend. Als verzorger, EHBO-er, leider, begeleider, scheidsrechter, consul en docent.  Hij heeft  zijn hele leven in Zoeterwoude-Dorp gewoond. ,,Nee, dat klopt niet, wij hebben even in Zoeterwoud-Rijndijk gewoond, maar daar kon mijn vrouw niet aarden. Toen zijn wij snel terug gegaan.”

Cor Janmaat met plakboeken en krantenknipsels, die vertellen van een welbesteed leven
Cor Janmaat met plakboeken en krantenknipsels, die vertellen van een welbesteed leven

,,Wie is de man die op zondag het vlees snijdt?” Deze komisch bedoelde uitdrukking lijkt bedacht voor de held die wij in dit artikel in de schijnwerper zetten. Cor Janmaat, in 1933 geboren in de Zoeterwoudse Weipoort, een paradijsje op aarde, nog altijd. Op 13-jarige leeftijd werd hij boerenknecht, ontving 10 gulden per week met kost en inwoning (‘Ik sliep boven de koeien’). Van ‘s morgens  half vier (koeien melken) tot ’s avonds was hij voor dit luttel bedrag in touw. Het geld ging linea recta naar zijn moeder, Cor kreeg 50 cent en een pakje shag, waarmee hij drie weken moest doen. Klagen? Nee, dat deed je niet in die tijd.

De Weipoortse ploeg speelde niet-officiële wedstrijden tegen SJZ, Meerburg en Stompwijk. Cor Janmaat (gehurkt links) als vlaggenist
De Weipoortse ploeg speelde niet-officiële wedstrijden tegen SJZ, Meerburg en Stompwijk. Cor Janmaat (gehurkt links) als vlaggenist

Na  nog twee boeren versleten te hebben, trad Cor in dienst van een bedrijf dat wereldwijd naam en faam had in het leggen van vloeren en het voorzien van wegen van (fluister-)asfalt.  Hij reisde stad en land af, trok de wereld door, deed Brazilië, Canada, Taipei, Finland, Frankrijk en nog een handvol landen aan. Overal zijn vak op het niveau van ‘meester’ en tot volle tevredenheid uitoefenend. Hoe hij over de grens communiceerde? Met handen en voeten en armen en benen. Voor dat bedrijf heeft Cor 40 jaar hard gewerkt. Op 63-jarige leeftijd ging hij met pensioen, om vervolgers nog 13 jaar als ZZP-er tal van opdrachten uit te voeren.

Dat is één deel van het leven van Cor Janmaat. Het andere werd gedomineerd door sport, met name met voetbal, het speelde zich af op de velden van vv SJZ en rksv Meerburg. Ook met EHBO, waar zijn grootste kennis en kunde ligt. Daar vertelt Cor Janmaat over, een makkelijke prater. Tachtig uur per week werkte hij, dat was regel, een paar uurtjes minder een uitzondering. ,,Cor Janmaat is een van die voetballegendes, die bijna iedereen uit het oog is verloren. Wanneer er een iemand is die in de rangen van jullie rubriek Helden behoort te worden opgenomen is het Cor Janmaat wel”, aldus Jan Lovink, bekend Roodenburger.
Wie zou denken dat Cor Janmaat achter de geraniums zit en de groei van het gras nauwlettend gadeslaat, heeft het mis. Stilzitten kan hij niet.

Cor is dagelijks in touw. Lopend, fietsend en daar waar het volgens hem nodig is, her en der hand- en spandiensten verrichtend. Bij voorbeeld bij Swetterhage, de Woon- en Leefgemeenschap voor verstandelijk gehandicapten, gaat hij elke dag langs, in de avond sluit hij de hekken. Wanneer het flink heeft  geregend, zorgt hij voor de afvoer van het overtollige hemelwater. Signaleert hij een onbekend gezicht op het terrein, stapt hij vragend op de persoon af. Iedereen bij Swetterhage kent hem en groet als ‘buurman’. Bij SJZ vult hij de verbandtrommels. Wanneer het aan deze alleskunner zou liggen, moet iedere scheidsrechter ook een EHBO-cursus  met succes hebben  gevolgd en via bijscholing op de hoogte blijven van ontwikkelingen. ,,Ik wil dat wel, maar het is een extra belasting voor een scheidsrechter en de man moet al overal op het veld zijn, met ook nog eens ogen op zijn rug”, klinkt het realistisch.

EHBO-er/Verzorger

Salo Muller, de legendarische fysiotherapeut en masseur van Ajax, is Cors grote voorbeeld. Op diens advies liep Cor stage in het Rotterdamse Dijkzigt Ziekenhuis en het Wilhelmina Gasthuis in de hoofdstad. Op de afdeling Traumalogie leerde hij hoe wonden te verzorgen en verbanden aan te leggen. Het had zijn interesse en dan pak je de stof sneller op. ,,Toen ik later als docent van de EHBO en ook van de KNVB, NSF en NKS mijn kennis moest overdragen probeerde ik mijn fascinatie voor die vakken en het belang daarvan over te brengen.”

Salo Muller (hier met Johan Cruijff), de legendarische fysiotherapeut en masseur van Ajax, het grote voorbeeld voor Cor Janmaat
Salo Muller (hier met Johan Cruijff), de legendarische fysiotherapeut en masseur van Ajax, het grote voorbeeld voor Cor Janmaat

En dan: ,,Iedere voetbalvereniging zou op zaterdag en zondag, wanneer een hele rits wedstrijden wordt afgewerkt standaard een EHBO-er op het complex aanwezig moeten hebben.” Waarom? ,,Er kan zoveel vervelends gebeuren”, vertelt hij. ,,Arm uit de kom, gebroken sleutel-,  kuit- of scheenbeen, gebroken pols. In al die gevallen kan een EHBO-er meteen het ergste leed behandelen.”

Poserend bij de auto van LeidenAmateurVoetbal kijkt Cor Janmaat tevreden terug op een rijk leven
Poserend bij de auto van LeidenAmateurVoetbal kijkt Cor Janmaat tevreden terug op een rijk leven

DoCoS heeft zo’n iemand, volgens Cor. Cor assisteerde bij schuurfeesten waar het er vaak heftig aan toe kan gaan, moest hij soms wel 36 keer ingrijpen. Bij Oranjefeesten idem dito. ,,Luister en huiver”, zegt hij af en toe met stemverheffing, om dan te vertellen dat ‘EHBO een buiten de schoenen gegroeide hobby’ werd. In 1955 behaalde Cor bij de bekende dokter Kortmann het diploma Gediplomeerd EHBO, cum laude. In 1956 volgde het diploma Verbandmeester EHBO. ,,Wanneer Kortmann werd gebeld met de vraag of hij even snel kon komen ‘weer een probleem met een knie of zo’, vroeg hij: ,,Heb je Cor Janmaat al gebeld, die weet alles en kan helpen.” Hij maakte aan de Korte Mare een instructiefilm over een ernstig ongeluk en wat te doen, die als lesmateriaal werd gebruikt aan het grote ziekenhuis te Leiden (het huidige LUMC) en aan de Universiteit van Groningen.

Jeugdvoorzitter/Scheidsrechter

In 1945 maakte Cor kennis met het voetbal. Een groepje jongens uit de Weipoort speelde een wedstrijd tegen knapen uit Zoeterwoude-Dorp. ,,Liefde op het eerste gezicht. Ik kon er niet veel van, maar vond het geweldig.” Bij SJZ hielp hij mee veldjes in orde te maken om wedstrijden te spelen. Eerst het terrein achter klokkenmaker Elderhorst, later via de Loethe bij Café Landzicht naar het huidige complex. Wedstrijden van  Meerburg waren jarenlang vanaf de weg te volgen. Tot groot ongenoegen van de penningmeester. Dus werden er doeken over de hele breedte van het veld geplaatst. Er was niets meer te zien.

Het kampioenschap kon Hazerswoudse Boys B1 niet meer ontgaan. Scheidsrechter Cor Janmaat ontvangt voor het eerste fluitsignaal al bloemen
Het kampioenschap kon Hazerswoudse Boys B1 niet meer ontgaan. Scheidsrechter Cor Janmaat ontvangt voor het eerste fluitsignaal al bloemen

Als voetballer was Janmaat niet in de wieg gelegd, hij koos dus al vroeg om te vlaggen en te fluiten. Tijdens de  eerste echte wedstrijd brak een van de spelers zijn been. Hij begeleidde het 4e elftal van Meerburg en werd meteen kampioen. Nadat Cor met de B1 kampioen was geworden, werd de leider, begeleider en vlaggenist gevraagd  (de eerste) jeugdvoorzitter te worden. Hij zei ja en zat namens die tak in het hoofdbestuur. Toen Janmaat ook cursussen ging geven, onder meer in Café Aniba aan de Leidse Herenstraat, vond hij het nodig om daar ook  Sportgezondheid daarvan onderdeel te laten zijn. Ook als eerste.

Hij besprak zaken als voeding, kleding, normen en waarden, maar ook het minstens zo belangrijke onderwerp ‘hoe te handelen bij botbreuken en bloedingen’. Prachtig is de volgende anekdote: ,,Ik ging voor mijn nummer fluiten en kreeg als eerste wedstrijd Katwijk 10 tegen Quick Boys 12 aangewezen. Ik was helemaal in het zwart met witte kousen. De rapporteur gaf mij een goed cijfer en een navenant advies. Hij zei: ,,Zwarte kousen voortaan, dan lijkt het of je harder loopt.”Mooi hè.’ Minstens zo humoristisch zijn de verhalen over de wedstrijd die Cor moest fluiten bij MVKV op de Marinekamp in Valkenburg. ,,Daar stonden altijd van die geblokte mannen met geweren. Ze escorteerden je naar de kantine.”

Meerburg A1 Kampioen, 1965. Piet van der Geer (staand links) is scheidsrechter, Cor Janmaat (staand rechts) is assistent scheidsrechter, Jan Lovink (staand 3e van links)
Meerburg A1 Kampioen, 1965. Piet van der Geer (staand links) is scheidsrechter, Cor Janmaat (staand rechts) is assistent scheidsrechter, Jan Lovink (staand 3e van links)

 

AED

Zelf heeft de Zoeterwoudenaar het gelukkig niet meegemaakt: Bij de wedstrijd UVS 3 – MVKV 2 werd de scheids achterna gezeten door een MVKV-speler  met een mes. Er was ruzie geweest en geschopt en geslagen en de man in het zwart moest het ontgelden. Toen waren er ook kastdeuren van de marine aanwezig om de wildeman tot bedaren te brengen. De Hartstichting voert momenteel actie. De organisatie vindt dat iedereen moet kunnen reanimeren. De organisatie hoopt 80.000 burgerhulpverleners te werven onder het motto ‘Red een leven’.

Daar is Cor Janmaat het gloeiend mee eens. Dan vertelt hij over nut en noodzaak van een AED. Een AED, wat is dat?
,,AED staat voor Automatische Externe Defibrillator. Een AED is een draagbaar apparaat dat het hartritme weer kan herstellen bij een hartstilstand. Dat gebeurt door het geven  van een elektrische schok. Iedere vereniging zou zo’n apparaat moeten hebben. De werking ervan lijkt tamelijk eenvoudig: Open het koffertje en volg de commando’s. 1. Bel 112. 2. Ontbloot het bovenlijf van het slachtoffer. 3. Plak elektronen op de borstkas. Daarna geeft AED gesproken opdrachten, het apparaat vertelt de hulpverlener precies wat hij moet doen. ,,Weet je dat in Nederland elke dag 35 mensen sterven aan een hartstilstand. Thuis of op straat. De eerste zes minuten zijn cruciaal.”

Het 2e elftal van Meerburg is kampioen. Cor Janmaat had een dubbelfunctie: vlaggenist en verzorger
Het 2e elftal van Meerburg is kampioen. Cor Janmaat had een dubbelfunctie: vlaggenist en verzorger

Derde helft

Van de ‘derde helft’ heeft Cor altijd met volle teugen genoten.  Praten met bestuursleden, trainers en spelers en dan ‘die heerlijke gele rakkers’. Dat wilde weleens te uitbundig gebeuren, zoals bij Heineken Voetbal Zoeterwoude (HVZ). ,,Daar was het de gewoonte dat er voor elk doelpunt een biertje werd getapt. Toen kon het voorkomen dat ik per ongeluk bij de buren aanbelde…eenmaal thuis aangekomen.

Cor werd gevraagd voor menige functie. Nee zeggen kwam niet voorbij. Alleen toen hij benaderd werd voorzitter te worden van SJZ en EHBO, afdeling Leiden, kon  hij het been stijf houden. Nee dus. Toen Cor zijn 1000ste had gefloten, tijdens een Veteranentoernooi, werd hij benoemd tot Lid van Verdienste bij SJZ , hij is Erevoorzitter van de plaatselijke ijsclub. Een ‘mensenleven’ gaf hij EHBO-les in Leiden, Voorhout, Rijnsburg, Stompwijk en Hoogmade, bij clubs en bedrijven.

Tijdens het SJZ Veteranen Toernooi 1988 floot Cor Janmaat zijn 1000ste wedstrijd en werd hij benoemd tot Lid van Verdienste
Tijdens het SJZ Veteranen Toernooi 1988 floot Cor Janmaat zijn 1000ste wedstrijd en werd hij benoemd tot Lid van Verdienste

,,Jammer dat mijn zonen niet hebben gevoetbald.” En dan:,,‘Een van de twee heeft de top van E-tjes gehaald. Op dat hoogtepunt is hij gestopt.”

Terwijl de klokken van de Sint Jan Kerk aan de Zuidbuurtseweg beieren voor de uitvaartdienst van Leen van der Hoek, een doorgewinterde SJZ-er, en enkele dagen later voor Jan Paardekooper (ook SJZ), meldt Cor Janmaat het laatste nieuws: hij gaat bij Swetterhage de tuinen doen. ,,Een leuk klusje, samen met bewoners.” De narcissen in eigen tuin staan te bloeien, ook zelf gezaaid. Swetterhage wordt kleuriger, reken maar. Wat een geluk dat Cor Janmaat niet kan stil zitten. Oh ja, misschien dat hij toch weer gaat sporten bij Meer Bewegen voor Ouderen (MBvO). Wanneer de foto bij de auto van LeidenAmateurVoetbal wordt gemaakt, zegt hij, terugkijkend op zijn lange, welgevulde en welbestede leven: ,,Ik heb niet aan de weg gezeten

Voor zijn vele verdiensten werd Cor Janmaat koninklijk onderscheiden
Voor zijn vele verdiensten werd Cor Janmaat koninklijk onderscheiden

.

 

 

·

.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Premier League tickets