Wie kent er niet die hilarische conference ‘Doelpunt’ van Herman van Veen? Als voetbalsupporter is hij, met zijn combo in de rug, in plat Utrechts luidkeels de wedstrijd in het theater aan het analyseren. Spelers en vooral de scheidsrechter moeten het in vele bewoordingen en gebaren bezuren. Deze conference is al tientallen jaren oud, maar helaas nog tijdloos als ik zo op zaterdag en zondag langs de voetballijnen struin. Ik denk dat het voor Van Veen de snelst geschreven conference ooit is geworden. Bijna elke voetbalwedstrijd op alle niveaus leverde immers heel makkelijk bouwstenen aan voor deze cabaretier. Hij zal aardig hebben geschrapt in zijn oorspronkelijke tekst, want de conference eindigt nu al na 5.21 minuut.
Ik luister er geregeld naar, heb het ook een paar keer laten horen in mijn cabaretprogramma ‘Met de mondhoeken omhoog’. Dat heb ik sinds vijf jaar elke zondag om 20.00 uur bij RTV Katwijk-radio. En ik moet er elke keer weer om lachen, zo raak getypeerd, zo treffend neergezet dit typetje met alle kreten. Met deze tijdloze conference hield Van Veen alle voetbalsupporters langs de lijn echter ook een spiegel voor. Maar wie keek als rechtgeaarde voetballiefhebber wel eens in die spiegel?
Zeker niet de aanhangers van profclub VVV-Venlo onderaan de trappen van ‘De Koel’ toen de PSV-spelers afgelopen zondag het veld verlieten. De woorden die daar naar deze spelers werden geroepen hadden een straatwaarde van, ik schat het zo in, honderdtwintig uur taakstraf. En ’s avonds constateerde op NPO1 een voetbalanalist ‘dat het vooral komt door de combinatie van mooi weer en drank’. Dan toch maar goed dat we onze voetbalcompetitie niet in Zuid-Europa afwikkelen? Daar zou het dan helemaal van God los zijn langs de lijn.
De grotere spreekkoren en vreemde geluiden, waardoor profwedstrijden tijdelijk gestaakt zouden kunnen worden, komen gelukkig nauwelijks meer voor. Maar hoe staat het er mee langs de lijn bij de amateurclubs van de JO9 tot en met de wedstrijden van het vlaggenschip? In Limburg is er vorig jaar al voor gekozen om bij de jongste spelertjes de ouders en andere supporters letterlijk en figuurlijk afstand te laten nemen van het speelveld. Maar worden spelertjes ouder dan staan diezelfde supporters gewoon pal achter het hek, en dat hoort ook zo. Maar niet als daar taalgebruik naar de tegenstanders en de scheidsrechter wordt gebezigd, waar kinderen zich zouden schamen voor hun vaders.
Ja, ik zeg ‘vaders’ want de verbaal ontspoorde voetbalsupporters is in 99% van de gevallen een mannelijke variant. En zeker niet van zo’n belang dat we die moeten gaan klonen. Op de amateurvelden zie je wel eens een scheids zo’n ‘kloon’ (of ‘clown’) bij overschrijdend verbaal geweld verder wegzetten achter het hek. Dat kan lukken, of dat kan aanleiding geven tot nog meer verbale confrontaties. Zo zag, en hoorde ik vooral, deze zondag een scheidsrechter het debat aan gaan met beide supportersgroepen langs de lijn. Teksten waren meer bedoeld voor Carré dan voor het voetbalspel zoals Pim Mulier het ooit had bedacht. Zo pakken we het verbale geweld langs de lijn dus niet aan.
Een goed antwoord in mijn optiek is wat in amateurverenigingen al een tijdje gaande is: het instellen van een normen- en waardencommissie. Niet om alleen met het vingertje te wijzen naar de ander. Niet alleen om verbodsregels op te stellen! Want zeggen omstanders niets van verbale schofferende uitspattingen in hun omgeving, dan blijven we kansloos langs de lijn. Dat besef moeten we langs de lijn met elkaar delen Dus geen verboden, maar weer plezier met elkaar langs de lijn onder de slogan ‘mond open tegen een grote bek’.
Gerard Bol
