Doelman Bram Brandt – wie kent hem niet? – verlaat ons land en vestigt zich in Zuid-Spanje. Voor de betrouwbare sluitpost, die eerst voor VNA speelde, vervolgens de kleuren van UVS droeg en decennialang voor RCL uitkwam, gaat een langgekoesterde en goed voorbereide wens in vervulling.
Zoek de zon op, het lijflied van de onvergetelijke Lou Bandy, wordt werkelijkheid voor de geblokte keeper en zijn ranke Ellie. Begin juli reizen ze af naar hun stulpje (met zwembad) in de buurt van Malága.
Bij RCL nam Brandt (1950) na de thuiswedstrijd RCL-UVS (1-1) met een hapje en een drankje al afscheid van zijn vele vrienden, waaronder clubvriend Dick van der Bijl, de mogelijk aanstaande voorzitter van de Leiderdorpse roodwitten. LeidenAmateurVoetbal spreekt de sympathieke doelverdediger op een zonovergoten middag (,,Een voorschot op de heerlijke weersomstandigheden die ons driekwart van het jaar staan te wachten, hier 2250 kilometer vandaan”) en onthaalt uw verslaggever op de klanken van ‘Strangers In The Night’, gezongen door Frank Sinatra. Ze kennen elkaar al vele jaren. The Voice, idool van hen beiden, zal het interview zoetgevooisd blijven begeleiden.
Bedankt
,,Een heel gezellige bijeenkomst, zaterdag 19 mei, na de derby tegen UVS”, steekt Brandt meteen van wal. ,,Door die zwaarbevochten 1-1 zat de stemming er bij ons al goed in. Het lijkt dan alsof de triples nog lekkerder smaken. Haha. ,,Ik heb UVS en RCL bedankt, dat ik mij eerst als keeper en later bij RCL als trainer en bestuurslid heb mogen ontwikkelen. Ook de mensen waar ik jaren mee langs de lijn heb gestaan en in menige bestuurskamer heb gepraat, bedankte ik daarvoor. Als sporter, bestuurder en mens ben ik gegroeid, heb ik vrienden gemaakt en intens voetbalplezier beleefd.”
Wik van den Wijngaard, een hondstrouwe supporter, en Bert van Luyk, Brams eerste leider, zijn grote afwezigen. De eerste vertoeft in Spanje en Van Luyk moet om gezondheidsredenen verstek laten gaan. Daar staat tegenover dat tal van oudgedienden hun opwachting maken om Bram uit te luiden.
Canada
Het leven zou heel anders zijn gelopen wanneer pa en ma Brandt begin jaren vijftig in Canada waren gebleven. Het was de tijd dat menig Nederlands gezin zijn toekomst hoopte te vinden in Australië, Nieuw-Zeeland en in Brandts geval Canada. Er werd na de Tweede Wereldoorlog aan een nieuw Nederland gebouwd, er waren te weinig huizen, een tekort aan werkgelegenheid en Korea stond in brand. Emigratie lag voor de hand en werd ook gestimuleerd. Het gezin blijft een paar jaar in Canada, vader Karel heeft ernstig last van heimwee, er wordt besloten terug te keren naar het vaderland. ,,Dat ging niet zo maar”, weet Bram, uit de overlevering. ,,Dat kostte nogal wat. Mijn moeder heeft toen elk dubbeltje gespaard, heel zuinig geleefd en zo konden we na enige tijd de terugreis aanvaarden.” Vader Brandt ging aan de slag bij de Leidse Lichtfabrieken.
Reflexen
Hij stapt moeiteloos, achter een stapel foto- en plakboeken, over op zijn voetballoopbaan, die op 11-jarige leeftijd begon bij VNA, in de volksmond grappig vertaald als Vechten Na Afloop, maar in werkelijkheid Voetballen Na Arbeid betekent. Bij UVS – Bram is dan 14/15 jaar – wordt ontdekt dat hij keeperskwaliteiten heeft. Hij is stevig gebouwd, zorgt door zijn reflexen voor open monden en heeft overzicht. In de loop van het gesprek zegt hij: ,,Of het vanuit mezelf komt of dat trainers mij het hebben geleerd, ik weet het niet, maar ik heb altijd ‘over de bal’ heen gekeken. Ik zag in een flits vanuit mijn ooghoeken waar onze spelers stonden en zorgde ervoor dat de bal snel naar een van hen ging.” Als trainer heeft Bram deze zienswijze gepropageerd, er ingestampt. Om dan met een diepe zucht nog iets ‘raars’ aan de orde te stellen: ,,Er wordt een vrije trap of een hoekschop rechts, voor de doelman links, genomen. Zie ik keepers bij de eerste paal gaan staan. Gegarandeerd dat de bal over hen heen gaat, met alle mogelijke gevolgen van dien. Onbegrijpelijk.”
Goaltjesdief
Wat weinigen meer weten, is dat de Leiderdorper snel was, een stevig schot in de pantoffel had en derhalve ook als spits ingezet kon worden. ,,Als militair werd ik naar Den Helder gestuurd, bij de marine stond ik in de voorhoede opgesteld, verwarring zaaien in het doelgebied van de tegenstander, luidde de opdracht en vanuit iedere positie schieten. Zo scoorde ik dat het een lieve lust was. Het laatste half jaar bij UVS stond ik niet op doel maar in de voorste linie.” Om dan met een trotse glimlach te laten noteren: ,,In de zaal werden wij Nederlands Militair Kampioen.”
In die tijd zaten ook scouts op de tribune. ,,Ik werd toen gevolgd door FC Amsterdam, de hobby van liftenfabrikant Dé Stoop, met spelers als Geert Meijer, Gerard van der Lem Lem, Nico Jansen en Heini Otto en trainer Pim van der Meent, die later Roodenburg onder zijn hoede nam. Een fusieclub – Blauw-Wit/DWS – die in het Olympisch Stadion de thuiswedstrijden speelde. Dat zorgde in Huize Brandt wel voor de nodige opwinding, maar ik heb er verder nooit meer iets van gehoord.” Zo spatte een droom uiteen.
Acteur
Een doelman is een eenling, hosanna wanneer hij het doel schoon houdt, een wees wanneer er foutjes worden gemaakt. ,,Klopt. Je moet tegen kritiek kunnen en niet naast je schoenen gaan lopen wanneer je schouderklopjes krijgt. Je bent net zo goed als je laatste wedstrijd.”
Hij voelde zich op zijn sterkst, wanneer er veel volk langs de lijn stond. ,,Dan veranderde ik in een soort van acteur, ik groeide. Open doekjes bij een safe werkte bij mij als epo.”
Om dan de discussie aan te gaan dat keepers over het algemeen ‘stevig gebouwde kerels’ zijn. Eddy Pieters Graafland, Otto Roffel, Jan van Beveren, uitgerekte stokbroden. Waar, bekent hij en duikt dieper in de tijd: Wim Landman, Leo Halle, Frans de Munck. Dichterbij huis: Schalks (ASC), de slanke, Martin van Well (UVS), de stoere. Ook waar. 4-4, we kunnen aan een pubquiz meedoen.
Dan verhaalt hij over de wedstrijden bij Kozakken Boys, GVVV, Huizen, DOVO, Harkemase Boys: ,,Hoe drukker, hoe beter, ik liet me niet imponeren, ik groeide in die wedstrijden.”
Hoogtepunten
Wanneer het lot niet anders had beslist, zou hij als brood- en banketbakker door het leven zijn gegaan. De diploma’s werden gehaald en Nagtegaal, die in de Cobetstraat en Lindelaan zaken had, was maar wat blij met zijn creatieve medewerker. Omdat een bakker ’s nachts zijn brood bakt, moest de op zaterdag voetballende Leiderdorper keuzes maken. Het ronde leder won.
En laat UVS nou net stoppen met zijn zaterdagtak. Geen nood, hij stapte over naar RCL, met mannen als Leo Holl, Sjoerd Teske en Ruud de Groot; namen die geschiedenis hebben geschreven. Meer dan tien seizoenen staat Bram onder de lat van het vlaggenschip.
,,Hoogtepunten? Genoeg! De NCRV Bokaal in 1979. De finalewedstrijd tegen DOVO kwam in een drie kwartier durende samenvatting op de televisie. In 1977, weer tegen DOVO, wij hadden twee punten minder. DOVO kon bij winst kampioen worden. Na een 2-0 ruststand wonnen we met 2-3. DOVO dus geen kampioen. Toen ging het tussen ons Zwart Wit ’28. Helaas verloren wij thuis die pot met 0-1.”
Ook kijkt Brandt met plezier terug op wedstrijden die Rinus Rijnsburger regelde tegen Ajax, Feyenoord en andere betaald voetbalclubs.
Dagbladen als Trouw en Dagblad van het Noorden versloegen de wedstrijden die in hun verspreidingsgebied werden gespeeld. Daarin werd gerept over ‘keeper Bram Brandt , die het nakijken had’, of: ‘Bij de zestienmeterlijn ontregelden doelman Brandt en de prima spelende Koos Haneveld onze voorste linie’. En: ‘Trouwens, Bram Brandt toonde zijn niet geringe keeperskwaliteiten’. De krant over de wedstrijd in en tegen Spakenburg, nadat de huidige Spanjeganger de mist in was gegaan: ‘Bram Brandt wilde met alle geweld zijn fout goed maken en ging mee naar voren’. ,,Stop maar”, roept hij. ,,Dat liep toen faliekant mis.” Wij mochten een vrije trap nemen, die terecht kwam bij Rudie Beukers van Spakenburg en die schoot de bal in het verlaten doel. Als ik zwaar getafeld heb, droom ik daar nog van.”
Vloeken
Hij is nooit aanvoerder geweest, Brandt. Dat wilde hij niet en motiveert dat als volgt: ,,Een keeper staat bij negen van de tien spelmomenten te ver af. Een opstomende middenvelder is meer geschikt voor de aanvoerdersband. Hij staat ook dichter bij de scheidsrechter om hem iets te zeggen of te vragen.” De doelman heerst wel in zijn gebied. Dat wel. ,,Dat moet ook, hij heeft daar het overzicht en kan als geen ander de achterhoede dirigeren.”
Brandt stond bekend om zijn ‘aanwezigheid’. Hij riep, schreeuwde en corrigeerde. Niet van ‘sapristie, potverdorie of ben je betoeterd’. Nee, dat ging van Jetje, met krachttermen. Dat ging soms zo ver, dat hij na een wedstrijd werd aangesproken door dominee Honnef, de legendarische voorzitter. Hij vroeg dan ‘iets minder te vloeken’.
Dezelfde dominee zorgde wel voor een huis toen Ellie en Bram trouwden. In een van de plakboeken bewaart Bram een briefje van de toenmalige preses, met de tekst: ‘Met hartelijke dank voor alle goeds en vreugde die je ons schonk als keeper van RCL 1’. J.A.P. Honnef.
‘Mooi, hè! Een fijne vent, de dominee.” Dit met de hand geschreven kattenbelletje bewaart hij als een relikwie, veel belangrijker dan een shirt van een tegenstander.
Tips & Tricks
Nog een aardige anekdote. Moet kunnen, het interview vliegt toch alle kanten op. ,,Bij UVS waren wij jochies van een jaar of 16/17, we gingen met de bus naar uitwedstrijden. Trainer Piet Kantebeen zat voorin. Wij zaten achterin shaggies te roken. Hij heeft er nooit iets van gezegd.”
Brandt hield van trainen, omdat het goed voor je lijf is, maar ook omdat trainingen doorgaans ontspannend zijn, met na afloop een biertje. Zo wordt de groep hechter gemaakt. Hij wil geen mening geven over de huidige generatie voetballers. Dus niks van ‘in mijn tijd’. Wel laat hij weten dat de huidige groep van RCL kwaliteit tekort komt voor de eerste klasse. Daar laat hij het bij.
Voor keepers heeft hij enkele tips: ,,Stuiter de bal niet voordat je uittrapt, trek je goede been omhoog wanneer je een bal opvangt, weet wat je spelers voor je wel en niet in hun mars hebben en voorkom verwarring, roep altijd wat je gaat doen.”
Verrassing, Bram stapt over op het Spaans. ‘Mucho calore aqui’ (Wat is het warm hier), ‘Buenos tardes’ (Goedemiddag) en – houd je vast: ‘i Vamos a jagar al fútbol’ (Laten we gaan voetballen); om ook fotograaf Johan Kranenburg helemaal gek te maken: ‘Mi deporte favorito es el fútbol’ (Voetbal is mijn lievelingssport).
Bram wordt op zijn wenken bediend door de goed voorbereide verslaggever van LeidenAmateurVoetbal: Doelman = Portero – Geblokt = Robusto en Brand = Fuego! Daar heeft hij niet van terug.
Foto’s: uit het plakboek van Bram Brandt
Actuele foto’s: J.P. Kranenburg
